Girişim sermayesi ve özel sermaye fonlarını anlamak, küçük yatırımcıya ne katar?
Herkese keyifli bir hafta sonu diliyorum.
Bu yazıda, girişim sermayesi fonları ile özel sermaye fonlarından kısaca bahsedeceğim. Bu fonların, yatırım perspektiflerini anlatmaya çalışacağım. Son dönemde, basında daha çok yer alan bu fonları anlamak küçük yatırımcı için kıymetli.
Çünkü:
Hem borsada halka açık olan bu tip fonlar mevcut. Bizler bu fonların hisselerine yatırım yapabiliriz (GOZDE, HUBVC, VERTU, vb.)
Hem de bu şirketler bazı durumlarda halka açık şirketlere yatırım yapıyorlar. Bu bakımdan da hangi şirkette fon yatırımı var, fonun çıkış zamanlaması nedir gibi konular küçük yatırımcı için fayda sağlayacaktır (Örneğin, Mavi Giyim/Turkven, Medicalpark/Turkven, Logo Yazılım/Mediterra Capital gibi)
Şirketlerin başka bir şirketi satın aldığı ya da ortak olduğu işlemlere Birleşme & Satın Alma (Mergers & Acquisitions) (M&A) işlemleri denilmektedir. Bu işlemlerde 2 farklı yatırımcı tipi bulunmaktadır:
1. Stratejik yatırımcı: Satın aldığı şirkete çok uzun süreli yatırım yapan ve bu yatırımdan öngörülebilir gelecekte çıkış düşüncesi olmayan yatırımcı tipidir. Örneğin, Arçelik bir stratejik yatırımcı olarak Hitachi operasyonlarını satın almıştır. Çallı Gıda yine stratejik bir oyuncu olarak Tat Gıda’dan süt markası olan SEK’i satın almıştır. Genellikle stratejik yatırımcılar, yatırım yaptığı şirketle aynı veya benzer alanda faaliyet gösterirler.
2. Finansal yatırımcı: Bir şirkete yatırım yaptıktan sonra, o şirketteki hisseleri 4-7 yıl içinde satarak getiri elde etmek isteyen yatırımcı tipidir. Ana amacı yatırım yaptığı şirketi hızla büyütmek, daha karlı hale gelmesini sağlamaktır. Bizim yazımızın konusu da bu kategori.
Finansal yatırımcı, yatırımdan şu yöntemlerden birisini kullanarak çıkış yapmak ister:
Stratejik oyuncuya satış
Başka bir finansal yatırımcıya satış
Halka arz
Hisseleri, kurucuya geri satarak
Bu yazının konusu olan finansal yatırımcıları da 2 ana kategoride değerlendirebiliriz:
2.A Özel sermaye fonları (Private equity fund): Kendisini kanıtlamış, belirli bir büyüklüğe gelmiş olan şirketlere yatırım yaparlar. 4-7 yıl içinde çıkış hedefi vardır. Şirketin kurumsallaşmasına, yeni ülkelere girmesine, yeni şirket satın almasına katkıda bulunurlar. Tek bir şirkete minimum yatırımları 10-20 milyon $ düzeyindedir diye düşünebiliriz.
Global örnekler:
KKR (Türkiye’de U.N. Ro-Ro’ya yatırım yapmıştı)
Carlyle (Penti’ye yatırım yaptı)
TPG (Mey İçki’ye yatırım yapmıştı)
Ülkemizdeki örnekler:
Gözde Girişim (Halka açık): Kümaş, Şok Marketler, Penta, Flo
İş Girişim (Halka açık): Sportive, tatilbudur.com
Turkven (Mavi Giyim, Koton, Pronet)
Actera (Mars Sinemaları, Korozo Ambalaj)
Mediterra (Logo Yazılım, Söke Un)
Taxim Capital (Big Chefs, Doğanay)
2.B Girişim sermayesi fonları (Venture capital fund): Girişim sermayesi fonları, start-up olarak tabir edilen küçük teknoloji şirketlerine yatırım yaparlar. Yaptıkları yatırım genellikle 1 milyon $ düzeyinden başlar, şirket büyüdükçe yeni yatırım turlarında daha büyük yatırımlar yapabilirler.
Girişim sermayesi fonları çok sayıda şirkete yatırım yapabilir. Özel sermaye fonları, olgun şirketlere yatırım yaptığından, yatırım yaptıkları şirketlerin çoğunluğu opersyonlarına devam eder, iflas edenlerin sayısı görece azdır. Ancak girişim sermyayesi fonları, yeni yeni filizlenen şirketlere yatırım yaptıkları için burada batan yatırım sayısı çok daha yüksektir.
Riski dağıtmak için girişim sermayesi fonları çok sayıda şirkete yatırım yapar ve bu şirketlerin önemli bir kısmının birkaç yıl içinde batacağını bilirler. Önemli olan hayatta kalan girişimlerin, çok hızlı büyüyerek, fona ciddi getiriler elde etmesini sağlamaktır.
Burada unicorn yani değerlemesi 1 milyar $ düzeyini geçen halka kapalı teknoloji şirketi en popüler kavramlar arasındadır.
Ülkemizde öne çıkan girişim sermayesi fonlarından bazıları şöyledir:
HUBVC (Halka açık): Starters Hub, Meditopia, Segmentify, Thread in Motion
Earlybird (Peak Games, Trendyol, obilet, Apsiyon, Vivense, Yemeksepeti)
Revo Capital (Getir, Onedio, Paraşüt)
212 (Martı, Insider, iyzico)
Sonuç:
Özel sermaye fonları ve girişim sermayesi fonlarını anlamak, küçük yatırımcı için önemli:
Bu fonlardan halka açık olanlarına, küçük yatırımcı olarak yatırım yapma imkanımız olabilir
Bu fonların yatırım yaptığı halka açık şirketleri tespit ve analiz etmek, daha başarılı yatırım kararları almamızı sağlar
