Herkesin Dilindeki Sihirli Oran: F/K
Fiyat Kazanç Oranı (F/K Oranı) (Price Earnings Ratio), hisse senedi yatırımcısının sıklıkla karşılaştığı bir değerleme metriğidir. F/K oranını gayrimenkul değerlemesindeki kira çarpanına benzetmek mümkündür.
Örneğin, bir dairenin satış fiyatının 240.000 TL olduğunu düşünelim. Bu daireyi yatırım amacıyla almak isteyen bir aile, elde edecekleri aylık kirayı da öğrenmek isterler. Bu dairenin aylık kira gelirinin 2.000 TL olacağını düşünelim. Bu durumda yıllık kira geliri 2.000 x 12 ay olmak üzere 24.000 TL olacaktır. Bu durumda, bu daire 10 yıllık kira geliri kadar bir değerden satılmaktadır (240.000 : 24.000 = 10 yıl)
F/K Oranı = Hisse Fiyatı / Hisse Başına Net Kar
F/K oranı da bir şirket için aynı mantıkla hesaplanır. Örneğin, BİM’in (BIMAS) hisse fiyatının 70TL olduğunu düşünelim. BİM’in hisse başına net karının da 3.5TL olduğunu varsayalım. Bu durumda, BIMAS için F/K oranı 20 olarak karşımıza çıkacaktır. Bunun anlamı, mevcut durumda hisse senedi yatırımcılarının BIMAS’ı 20 yıllık net karı üzerinden değerlediğidir.
Teorik olarak F/K oranı 15’ten yüksek bir şirketin pahalı olduğu söylenebilir. F/K kıyaslamalarını yapmak için en doğru yaklaşım, birbirlerine çok benzeyen şirketlerin F/K oranlarını karşılaştırmaktır. Örneğin, BIMAS ile FROTO’nun F/K oranlarını kıyaslamak pek anlamlı bir çaba olmaz. Çünkü, her sektörün ayrı bir dinamiği, farklı büyüme profili ve farklı karlılık oranları mevcuttur. Bu bakımdan, bir gıda perakendecisinin F/K oranı ile otomotiv şirketinin oranı birbirinden farklı olacaktır.
BIMAS için karşılaştırma yaparken Şok Marketler (SOKM) iyi bir benzer şirket olarak kullanılabilir.
F/K oranı yükseldikçe hissenin pahalı, düştükte de ucuz olduğu düşünülür teorik olarak. Benzer rakiplerine göre daha yüksek F/K oranına sahip şirketlerin genellikle şu özelliklere sahip olduklarını gözlemleyebiliriz:
Rakibe göre yüksek büyüme potansiyeli
Rakibe göre daha iyi faaliyet karlılığı ya da net karlılık
Rakibe göre daha iyi işletme sermayesi yönetimi (Daha hızlı alacak tahsilatı, daha kısa sürede envanter çevirme, tedarikçilere daha geç ödeme yapma gücü)
Düşük sabit sermaye yatırımı ihtiyacı
Güçlü üst yönetim ekibi
Çok pratik bir metrik olmakla birlikte, F/K tek başına hisse seçimi için kullanılmamalı, bu karar farklı metrik ve bilgi kaynaklarıyla da kontrol edilmelidir.
Ayrıca, zarar eden şirketlerde net kar olmadığından F/K oranı hesaplanamaz. Bazen de net karı, geçmiş yıllarla kıyaslandığında ciddi şekilde düşen şirketlerde 40-50 düzeylerinde F/K oranları görmek mümkün olabilir. Bu hisseler için, karın düştüğünü ve bu yüzden böyle yüksek F/K oranlarının ortaya çıktığını gözden kaçırmamak gerekir.